Zvuči kao scenario iz naučnofantastičnog filma, ali ovo je stvarna naučna prognoza: kiseonik, taj nevidljivi oslonac života, neće trajati zauvek. Nova studija japanskih i američkih naučnika otkriva da Zemlja neće imati više od jedne milijarde godina pre nego što potpuno izgubi svoj kiseonični omotač – i vrati se u anaerobnu fazu sličnu onoj pre nego što se život uopšte razvio. Ako vam se činilo da imamo „puno vremena“ – razmislite ponovo.
Ko su autori otkrića?
Studiju su sproveli Kazumi Ozaki (Toho univerzitet, Japan) i Christopher Reinhard (Georgia Tech, SAD), a objavljena je u prestižnom časopisu Nature Geoscience. Kroz sofisticiranu klimatsko-biohemijsku simulaciju Zemljinog sistema, oni su analizirali evoluciju atmosfere planete – i zaključak nije nimalo utešan.
Šta se zapravo dešava?
Prethodne teorije su tvrdile da će biosfera nestati za oko 2 milijarde godina, ali novo modelovanje predviđa brzu deoksigenaciju već za jednu milijardu godina. To znači – kraj kiseonika i povratak u atmosferu bogatu metanom, siromašnu CO₂ i bez ozonskog sloja.
Kako su došli do rezultata?
Naučnici su koristili kompleksne računarske modele i pokrenuli simulaciju preko 400.000 puta, menjajući parametre poput sunčevog zračenja, aktivnosti fotosinteze i hemijskih procesa u steni i atmosferi. Rezultat je dosledan: kiseonik nestaje duplo ranije nego što se dosad mislilo.
Kako će izgledati Zemlja posle “Velike deoksigenacije”?
- Višak metana
- Skoro potpuni nestanak CO₂
- Nema ozonskog sloja
- Povratak anaerobnih oblika života
Ozaki kaže: „Zemljin sistem postaće svet anaerobnih organizama, kao što je bio pre Velikog oksidacionog događaja pre 2.5 milijarde godina.“
Koliko kiseonik traje uopšte?
Zapanjujuća činjenica iz studije: kiseonik u Zemljinoj atmosferi može predstavljati samo 20–30% ukupne istorije planete. Drugim rečima, mi živimo u retkom, gotovo „zlatnom“ periodu postojanja života zasnovanog na kiseoniku.
Da li je ovo alarm za čovečanstvo?
U praktičnom smislu – ne. Milijarda godina je gotovo nezamislivo dug vremenski period. Ali u filozofskom smislu, ovo istraživanje nas podseća da ni jedan sistem nije večan – pa ni naš. Atmosfera koja nas sada štiti i omogućava život, jednog dana će jednostavno – nestati.
