Novo istraživanje otkriva rodni jaz u smrtnosti izazvanoj stresom.
Ključne činjenice:
- Muškarci koji dožive sindrom slomljenog srca imaju dvostruko veću stopu smrtnosti od žena.
- Fizički stres i povišeni nivoi hormona stresa ključni su faktori rizika kod muškaraca.
- Psihološki okidači i mentalna istorija značajno utiču na razvoj ovog sindroma kod oba pola.
Na prvi pogled, sindrom slomljenog srca zvuči kao pesnička metafora. I jeste – sve dok ne postane dijagnoza koja može da vas ubije. Medicinski poznat kao takotsubo kardiomiopatija, ovaj poremećaj oponaša srčani udar, ali bez začepljenih arterija.
I dok se većina slučajeva beleži kod žena, naročito onih u postmenopauzi, novo istraživanje otkriva iznenađujuću istinu: muškarci imaju više nego dvostruko veću verovatnoću da će umreti od ovog sindroma.
Šta je sindrom slomljenog srca?
Takotsubo kardiomiopatija nastaje kada leva srčana komora – glavni pumpni deo srca – iznenada oslabi i izobliči se u oblik koji podseća na japansku zamku za hobotnice (takotsubo).
Simptomi uključuju:
- Bol u grudima
- Kratak dah
- Hladan znoj
Za razliku od klasičnog infarkta, ovde nema začepljenja krvnih sudova. Umesto toga, okidač je obično nagli talas hormona stresa – poput adrenalina – izazvan jakim emocionalnim ili fizičkim stresom.
Muškarci umiru češće: Zašto?
U studiji objavljenoj u maju 2025. u Journal of the American Heart Association, analizirano je skoro 200.000 slučajeva ovog sindroma. Rezultati:
- 83% obolelih su žene
- Smrtnost kod žena: 5,5%
- Smrtnost kod muškaraca: 11,2%
Zašto je smrtnost kod muškaraca dvostruko veća?
Istraživači veruju da postoji više faktora:
- Muškarci češće reaguju na fizički stres – kao što su operacije, povrede ili infekcije. Žene češće obole nakon emocionalnog stresa (gubitak, raskid).
- Hormon stresa (adrenalin) ima jače i razornije efekte kod muškaraca.
- Zaštitna uloga estrogena kod žena (posebno mlađih) može umanjiti posledice stresnog odgovora.
Emocionalni stres kao rizik za srce
Sve više studija potvrđuje: psihološki stres može direktno ugroziti srce.
U preko 40% slučajeva, pacijenti su imali istoriju anksioznosti, depresije ili PTSD-a. Mnogi su uzimali antidepresive, a čak 17% bili su na lekovima iz grupe benzodiazepina.
Gubitak partnera, razvod, bolest ili otkaz – svi ovi događaji mogu pokrenuti lanac reakcija u telu koje „zalede“ srce. Doslovno.
Kako gubitak narušava zdravlje srca?
U stabilnim vezama, partneri nesvesno regulišu jedno drugo – kako emocionalno, tako i fiziološki. To se zove ko-regulacija. Gubitak tog oslonca često vodi u emocionalnu i telesnu deregulaciju: nesanica, upale, hormonski disbalans – sve faktori rizika za bolest i smrt.
Kako zaštititi srce od stresa?
Najbolja zaštita je kombinacija unutrašnjih i spoljašnjih resursa.
Unutrašnji resursi:
- Psihološka otpornost
- Sposobnost reinterpretacije stresnih situacija (kognitivna reaplikacija)
- Samopouzdanje i optimizam
Spoljašnji resursi:
- Podrška porodice i prijatelja
- Finansijska stabilnost
- Vreme za oporavak
Studije pokazuju da osobe koje redovno primenjuju kognitivnu reaplikaciju imaju niže nivoe upalnih markera u krvi – uključujući C-reaktivni protein, koji je povezan sa rizikom od srčanih bolesti.
Preporučene strategije:
- Psihoterapija ili savetovanje nakon gubitka ili traume
- Tehnike svesnosti (mindfulness) i meditacija
- Fizička aktivnost i redovan san
- Provera srčanog zdravlja posle većih stresnih događaja
Zaključak: Srce ne zna za metafore
Sindrom slomljenog srca nije samo poetski izraz – to je ozbiljno, ponekad smrtonosno stanje. Iako žene češće obole, muškarci umiru dvostruko češće.
Razumevanje ovog jaza ne služi krivici ili panici – već prevenciji.
Ako ste doživeli jak stres, gubitak ili tugu – obratite pažnju ne samo na osećanja, već i na telo. Vaše srce vas možda tiho upozorava.
Pauza Digital tim vas razume.
